Obecnie obowiązująca ustawa z dnia 20 stycznia 2011 r. o odpowiedzialności majątkowej funkcjonariuszy publicznych za rażące naruszenie prawa jest w rzeczywistości martwym aktem prawnym. Skomplikowana procedura ustalenia odpowiedzialności majątkowej funkcjonariuszy publicznych oraz przewlekłość postępowań sądowych, które w żaden sposób nie wpływają pozytywnie na ustalenie tej odpowiedzialności, w żaden sposób nie powodują wzrostu zaufania obywateli do organów administracji państwowej, szczególnie tych, poszkodowanych wydaniem nieprawidłowej decyzji administracyjnej. Domagając się wyjaśnień, czy Pan Minister jest w posiadaniu informacji o sygnalizowanym problemie oraz czy planuje zainicjowanie zmian, które mogą doprowadzić do uproszczenia procedury ustalania odpowiedzialności funkcjonariuszy publicznych, złożyliśmy stosowną interpelację, której pełna treść znajduje się poniżej.
Posłowie składający interpelację: Paweł Grabowski, Adam Andruszkiewicz, Wojciech Bakun, Elżbieta Borowska, Barbara Chrobak, Sylwester Chruszcz, Tomasz Jaskóła, Bartosz Józwiak, Andrzej Kobylarz, Jakub Kulesza, Piotr Liroy-Marzec, Maciej Masłowski, Jarosław Porwich, Stefan Romecki, Tomasz Rzymkowski, Paweł Skutecki, Paweł Szramka, Agnieszka Ścigaj, Jacek Wilk, Rafał Wójcikowski.
Odpowiedź ministerstwa będzie dostępna na stronie http://www.sejm.gov.pl/Sejm8.nsf/interpelacja.xsp?typ=INT&nr=6456
Szanowny Panie Ministrze,
z uzyskanych informacji, potwierdzonych licznymi doniesieniami medialnymi, wynika, iż obecnie obowiązująca ustawa z dnia 20 stycznia 2011 r. o odpowiedzialności majątkowej funkcjonariuszy publicznych za rażące naruszenie prawa jest w rzeczywistości martwym aktem prawnym. Jedną z przyczyn zaistniałej sytuacji jest bez wątpienia skomplikowana procedura ustalenia odpowiedzialności majątkowej funkcjonariuszy publicznych. Dodatkowo należy zwrócić uwagę na przewlekłość postępowań sądowych, które w żaden sposób nie wpływają pozytywnie na ustalenie tej odpowiedzialności. Biorąc pod uwagę fakt, że najpierw musi prawomocnie zakończyć się postępowanie z powództwa pokrzywdzonego przeciwko podmiotowi odpowiedzialnemu o odszkodowanie za wyrządzenie szkody przez niezgodne z prawem wydanie decyzji, następnie musi dojść do wypłaty tego odszkodowania, prokurator musi przeprowadzić postępowanie wyjaśniające, a wreszcie musi dojść do prawomocnego zakończenia postępowania o odszkodowanie przeciwko winnemu funkcjonariuszowi, to uzyskanie od niego odszkodowania może zająć kilka lat. W ocenie obywateli aktualnie obowiązujące przepisy sprawiają, że odpowiedzialność funkcjonariuszy publicznych jest wręcz iluzoryczna. W przypadku, gdy tak ważny akt prawny, obowiązujący już od ponad 5 lat, nie spełnia swojej roli, naturalną reakcją obywateli, szczególnie poszkodowanych wydaniem nieprawidłowej decyzji administracyjnej, jest dążenie do zmian martwych przepisów. Sytuacja taka też w żaden sposób nie powoduje wzrostu zaufania obywateli do organów administracji państwowej.
Jednym z zagadnień, podnoszonych w doktrynie prawniczej, jest wątpliwość, czy można pociągnąć do odpowiedzialności na podstawie tej ustawy osobę, która w dacie orzekania przez sąd w sprawie o odszkodowanie nie jest już funkcjonariuszem publicznym? Czy wystarczy, aby ta osoba była tym funkcjonariuszem w dniu podjęcia zawinionego działania lub zaniechania, którego skutkiem było rażące naruszenie prawa wyrządzające szkodę? Wykładnia literalna ustawy może prowadzić do wniosku, że dotyczy ona obecnych, a nie byłych funkcjonariuszy publicznych. Z uwagi na brak orzecznictwa w tym zakresie, taka wątpliwość może skutkować nie podejmowaniem działań przez organ zobowiązany do zainicjowania postępowania ustalenia odpowiedzialności majątkowej funkcjonariuszy publicznych. Pozostając przy aspekcie podmiotowym przedmiotowej ustawy należy wskazać na zbyt wąski krąg podmiotów objętych ustawą. Wskazane byłoby poszerzenie katalogu funkcjonariuszy publicznych stosownie do art. 115 § 13 Kodeksu karnego. W obecnym stanie prawnym policjant, będący funkcjonariuszem publicznym, nie poniesie odpowiedzialności majątkowej w przypadku działania z rażącym naruszeniem prawa, skutkującym wyrządzeniem szkody.
Ponadto należy zastanowić się nad sensownością przeprowadzania przez prokuratorów postępowań wyjaśniających, jeżeli i tak w konsekwencji sąd orzeka o winie funkcjonariusza publicznego. Obowiązek przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego prowadzi do nieuzasadnionego wydłużenia procedury. Dodatkowo celowym wydaje się przeniesienie kompetencji prokuratury na Prokuratorię Generalną Skarbu Państwa, której zadaniem jest obrona interesów majątkowych Skarbu Państwa.
Niezależnie od podniesionych wyżej zarzutów wobec aktualnie obowiązującej ustawy postulaty obywateli zmierzające do realnego obowiązywania przedmiotowego aktu prawnego oraz skrócenia czasu trwania postępowania ustalającego odpowiedzialność majątkową funkcjonariuszy publicznych za rażące naruszenie prawa są w pełni uzasadnione.
W związku z powyższym pragnę zapytać:
1. Czy Pan Minister jest w posiadaniu informacji o sygnalizowanym problemie?
2. Czy Pan Minister planuje zainicjowanie zmian, które doprowadzą do rzeczywistego ponoszenia odpowiedzialności funkcjonariuszy publicznych za rażące naruszenie prawa?
3. Czy ewentualne zmiany mogą doprowadzić do uproszczenia procedury ustalania odpowiedzialności funkcjonariuszy publicznych za rażące naruszenie prawa?