Przejdź do treści
  • 7 min read
Strona główna » Aktualności » Interpelacja w sprawie działań Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Inspekcji Weterynaryjnej w związku z wykrywanymi przypadkami wirusa SARS-CoV-2 u zwierząt hodowlanych

Interpelacja w sprawie działań Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Inspekcji Weterynaryjnej w związku z wykrywanymi przypadkami wirusa SARS-CoV-2 u zwierząt hodowlanych

Zwróciłem się do Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w związku ze apelem hodowców zwierząt futerkowych.

Polscy hodowcy są zdania, że działania Inspekcji Weterynaryjnej nie zostały poprzedzone rzetelnymi badaniami i analizami. Przywołują również, że zgodnie z aktualnym stanem wiedzy, nie stwierdzono póki co w Polsce żadnych przypadków występowania mutacji wirusa SARS CoV-2 wśród populacji norek amerykańskich.

Hodowcy zwierząt futerkowych i rolnicy są niezwykle zaniepokojeni działaniami Ministerstwa Rolnictwa, szczególnie z uwagi na ostatnie doniesienia naukowe. Zgodnie z nimi mutacje wirusa SARS CoV-2 mogą przybierać szczególne nasilenie wśród populacji trzody chlewnej2. Z tego względu istnieją poważne obawy, że Ministerstwo przy potwierdzonym przypadku zarażenia się trzody chlewnej wirusem SARS CoV-2 będzie nakazywało wybijania całych stad tych zwierząt, tak jak ma to miejsce w przypadku zwierząt futerkowych. Tego rodzaju działania mogą grozić zapaścią całemu polskiemu rolnictwu.

Na prośbę hodowców, złożyłem stosowną interpelację:

Szanowny Panie Ministrze,

zwracam się do Pana Ministra w związku ze apelem hodowców zwierząt futerkowych. Na jednej z ferm norek amerykańskich w okolicach Kartuz w województwie pomorskim wykryte zostały przypadki występowania wirusa SARS-CoV-2. Służby weterynaryjne po wykryciu wirusa u czterech spośród prawie sześciu tysięcy zwierząt zdecydowały o wybiciu całej populacji fermy. Hodowca zgłaszał Inspekcji Weterynaryjnej liczne nieprawidłowości przy przeprowadzaniu tych badań, jednakże Inspekcja nie zdecydowała się przychylić do wniosku o ponowne przebadanie norek pod kątem obecności koronawirusa. Skutkiem decyzji Inspekcji są milionowe straty finansowe hodowcy, które spowodować mogą jego bankructwo.

Działania Inspekcji Weterynaryjnej są niezrozumiałe nie tylko dla hodowców, ale również dla opinii publicznej. Zwierzęta miały ogromną wartość rynkową, a zgodnie z aktualnymi przepisami hodowcy nie przysługuje odszkodowanie od Skarbu Państwa. Przedsiębiorca już zapowiedział, że będzie dochodził swoich praw w tym zakresie przed sądem. W tym kontekście przywoływana jest podobna sytuacja, która miała miejsce w Danii. Doszło tam do masowego wybijania stad zwierząt futerkowych pod pozorem zwalczania koronawirusa. Po czasie okazało się jednak, że działania te było niezgodne z prawem i w konsekwencji rząd duński  zmuszony był do wypłacenia hodowcom odszkodowania w wysokości, w przeliczeniu na złotówki, ponad dwóch miliardów złotych1.

Polscy hodowcy są zdania, że działania Inspekcji Weterynaryjnej nie zostały poprzedzone rzetelnymi badaniami i analizami. Przywołują również, że zgodnie z aktualnym stanem wiedzy, nie stwierdzono póki co w Polsce żadnych przypadków występowania mutacji wirusa SARS CoV-2 wśród populacji norek amerykańskich. Kwestionowany jest także fakt posiadania przez Ministerstwo Zdrowia danych, dowodzących tego, że w Polsce dochodziło i dochodzi do przypadków zarażenia się wirusem SARS CoV-2 przez człowieka bezpośrednio od norek amerykańskich lub innych zwierząt. Nie ma też informacji o tym, by pracownicy zatrudnieni na fermach, którzy mają bezpośredni kontakt ze zwierzętami są szczególnie narażeni na zarażenie się wirusem.

Hodowcy zwierząt futerkowych i rolnicy są niezwykle zaniepokojeni działaniami Ministerstwa Rolnictwa, szczególnie z uwagi na ostatnie doniesienia naukowe. Zgodnie z nimi mutacje wirusa SARS CoV-2 mogą przybierać szczególne nasilenie wśród populacji trzody chlewnej2. Z tego względu istnieją poważne obawy, że Ministerstwo przy potwierdzonym przypadku zarażenia się trzody chlewnej wirusem SARS CoV-2 będzie nakazywało wybijania całych stad tych zwierząt, tak jak ma to miejsce w przypadku zwierząt futerkowych. Tego rodzaju działania mogą grozić zapaścią całemu polskiemu rolnictwu.

Polscy hodowcy oczekują, by działania w sprawie norek amerykańskich, zwierząt hodowlanych i zwierząt wolno żyjących podejmowane przez Ministra Rolnictwa oraz służby weterynaryjne, które on nadzoruje były poprzedzone rzetelnymi analizami i oparte na naukowych podstawach. Chcą by działania inspekcji i służb były przejrzyste oraz by podlegały szczególnej kontroli.

W związku z powyższymi poważnymi wątpliwościami w imieniu polskich hodowców zwracam się do Ministra Rolnictwa Grzegorza Pudy o odpowiedź na poniższe pytania:

  1.  Czy w związku z istniejącym – według Ministra Rolnictwa – zagrożeniem epidemiologicznym, które powodują̨ norki amerykańskie, zlecił Minister w konsultacji z ministrem właściwym ds. środowiska określenie dokładnej populacji norek amerykańskich dziko żyjących w Polsce, które według przyjętej wykładni powinny stanowić́ poważny rezerwuar dla rozprzestrzenianie się̨ wirusa SARS CoV-2 i jego ewentualnych mutacji?
  2. Czy zamierza Pan rekomendować́ wybicie wszystkich dziko żyjących norek amerykańskich lub przebadanie części dziko żyjącej populacji tych zwierząt, w celu wykluczenia roznoszenia przez nie wirusa SARS CoV-2 lub jego mutacji. Czy pozostawienie tej kwestii niezbadanej, nie jest bagatelizowaniem bezpieczeństwa publicznego?
  3. Czy Ministerstwo Rolnictwa zleciło badania norek amerykańskich pod kątem zwalczania przez nie wirusa w sposób naturalny, na przykład poprzez nabywanie przez te zwierzęta naturalnej odporności wynikającej z „przechorowania”?
  4. Ilu pracowników będących w bezpośrednim kontakcie z norkami amerykańskimi zaraziło się̨ od nich, zachorowało na SARS CoV-2, a ilu zmarło? Proszę̨ o podanie danych dotyczących całego obszaru Polski?
  5. Jakie mutacje wirusa SARS CoV-2 zostały wykryte na fermach norek amerykańskich pomiędzy lutym 2020, a lutym 2021 w Polsce. Czy jest Pan w stanie wskazać́ owe mutacje stwierdzone zarówno u zwierząt, jak i u pracowników będących w bezpośrednim kontakcie z tymi zwierzętami?
  6. Ilu pracowników zachorowało na ewentualne stwierdzone mutacje wirusa SARS CoV-2?
  7. Czy może Pan Minister przedstawić́ dokładne badania naukowe z Polski i ze świata (ze szczególnym wskazaniem na ich autorów oraz instytuty prowadzące badania), na podstawie których podjął Pan decyzje o uśmierceniu norek amerykańskich w polskich hodowlach w przypadku wykrycia wirusa SARS CoV-2?
  8. Z kim konsultował Pan naukowe przesłanki do wprowadzenia w życie rozporządzeń́ nakazujących wybicie norek amerykańskich w przypadku stwierdzenia wirusa SARS CoV-2, oraz na podstawie jakich badań podjął Pan taką decyzję?
  9. Czy Minister Rolnictwa wydał lub zamierza wydać́ zarządzenie, aby na obecność́ koronawirusa SARS CoV-2 zostały przebadane norki amerykańskie oraz jenoty znajdujące się w tak zwanych „azylach dla zwierząt”, prowadzonych przez organizacje społeczne? Ile takich miejsc znajduje się na terytorium naszego kraju? Czy we wspomnianych miejscach obowiązują zasady bioasekuracji? Ilu pracowników lub wolontariuszy podobnych „azylów”, w których znajdują̨ się̨ norki amerykańskie zachorowało na wirusa SARS CoV-2?
  10. Czy w Pańskiej ocenie kierowane przez Pana Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi przeprowadziło wszelkie analizy formalnoprawne (w tym analizy zgodności wydawanych przez Pana rozporządzeń dotyczących likwidacji całej populacji norki amerykańskiej w przypadku stwierdzenia u osobników tego gatunku wirusa SARS CoV-2?) w ten sposób, aby nie doprowadzić́ do analogicznej sytuacji, która miała miejsce w Danii?
  11. Czy wspomniane rozporządzenia zostały przygotowane w oparciu o przepisy prawa obowiązującego w Polsce i zabezpieczają w pełni Skarb Państwa przed ewentualnymi przegranymi procesami ze strony hodowców?
  12. Czy Minister Rolnictwa zapoznał się z publikacją pod tytułem „Predicting mammalian hosts in which novel coronaviruses can be generated”, która ukazała się w jednym z najlepszych na świecie periodyków naukowych „Nature” z dnia 17 lutego 2021 roku? W publikacji czytamy: „(…) bliski związek świni z ludźmi, jej znany status dla rezerwuaru wielu innych wirusów odzwierzęcych oraz udział świni domowej w rekombinacji genetycznej niektórych z tych wirusów, każe przewidywać, że świnia będzie jednym z najważniejszych kandydatów, ważnym gospodarzem dla rekombinacji zmutowanego wirusa.” [„The most prominent result for a SARS-CoV-2 recombination host is the domestic pig (Sus scrofa), having the most predicted associations of all included non-human mammals (121 [95; 38] additional coronaviruses). The pig is a major known mammalian coronavirus host, harbouring both a large number (26) of observed coronaviruses, as well as a wide diversity (listed in Supplementary Data 4). Given the large number of predicted viral associations presented here, the pig’s close association to humans, its known reservoir status for many other zoonotic viruses, and its involvement in genetic recombination of some of these viruses, the pig is predicted to be one of the foremost candidates an important recombination host.”]3
  13. Czy w związku z poważnymi obawami – najważniejszego na świecie – pisma naukowego, wskazującymi, że trzoda chlewna będzie jednym z najważniejszych rezerwuarów dla mutacji wirusa SARS CoV-2, zamierza Pan przeprowadzić́ kontrole na fermach trzody chlewnej w Polsce, w celu potwierdzenia występowania SARS CoV-2 u świń domowych, oraz późniejszy asekuracyjny ubój tych zwierząt?

Odpowiedź Ministerstwa znajduje się na stronie: https://www.sejm.gov.pl/Sejm9.nsf/interpelacja.xsp?typ=INT&nr=20488