Sprawa masowych kontroli ZUS wobec kobiet w ciąży oraz kobiet, które urodziły dzieci, to dość głośna i bulwersująca sprawa. ZUS zarzuca przedsiębiorcom, że zdeklarowali wyższą podstawę tylko do celów pobierania zasiłków.
ZUS powołuje się na sprawiedliwość społeczną ale sam postępuje w sposób budzący spore wątpliwości co do równego traktowania obywateli. ZUS kieruje się dziwnymi zasadami, jakoby kobieta prowadząca działalność gospodarczą, miała obowiązek podejmowania pracy zarobkowej w trakcie przebywania na zwolnieniu chorobowym oraz w trakcie pobierania zasiłku macierzyńskiego czy opiekuńczego.
Kolejną kwestią jest rozbieżność w wydawaniu decyzji obniżających podstawę wymiaru składek społecznych i żądania zwrotu świadczeń społecznych. Wobec niektórych kobiet ZUS cofa krzywdzące decyzje a wobec innych podtrzymuje. Wtedy rozpoczyna się długa i bardzo stresująca batalia w sądach. Kobiety, matki zadają pytanie: „Co takiego zrobiłam, co byłoby niezgodne z prawem, skoro ZUS przyznał mi zasiłki i regularnie wypłacał?”. Kobiety również pytają, jak to jest, że jednym umarza się decyzje a innych ZUS chce zniszczyć i doprowadzić do bankructwa. ZUS tłumaczy, że każda sprawa jest rozpatrywana indywidualnie. Można by dać temu wiarę, gdyby nie jeden ważny szczegół. Uzasadnienia decyzji ZUS są w każdym przypadku takie same, sprawiające wrażenie zorganizowanej akcji, w której stosuje się zasadę „kopiuj – wklej” w stosunku do każdej matki, która zdecydowała się na macierzyństwo.
Dotychczasowe stanowisko Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej odnosi się negatywnie do kobiet, które zostały matkami. Przemilcza się fakt, że kobiety postępowały tak, jak na to zezwolił ustawodawca. Z tego powodu, na prośbę kobiet pokrzywdzonych przez działania ZUS, skierowałem kolejną interpelację.
Pełna treść interpelacji:
Szanowna Pani Minister,
obecnie toczą się postępowania prowadzone przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, w których ZUS odmawia przyznania zasiłku chorobowego lub nakazuje zwrot wcześniej wypłaconego zasiłku oraz stwierdza, że dany płatnik nie prowadzi działalności gospodarczej. Z każdym dniem zgłaszają się do mnie pokrzywdzone kobiety, dlatego dla przykładu, przytoczę dwie z wielu spraw, które kończą się tak jak pozostałe – decyzją ZUS o pozbawieniu prawa do zasiłku chorobowego kobiet, prowadzących działalność gospodarczą, będących w ciąży lub po porodzie.
Przedsiębiorca prowadzi działalność gospodarczą nieprzerwanie od kilku lat, regularnie opłaca obowiązkowe składki na ubezpieczenia społeczne. Przedsiębiorcą jest kobieta, która po pewnym czasie decyduje się na urodzenie dziecka. Z uzasadnionych przyczyn kobieta przebywa w trakcie ciąży na zwolnieniu lekarskim i pobiera zasiłek chorobowy a po urodzeniu dziecka pobiera zasiłek macierzyński. Kiedy po jakimś czasie decyduje się na urodzenie kolejnego dziecka i zachodzi w ciążę, podczas której występuje konieczność przebywania na zwolnieniu lekarskim, ZUS wszczyna postępowanie i odmawia wypłaty zasiłku chorobowego, twierdząc, że od czasu przebywania na poprzednich zasiłkach, kobieta nie prowadziła działalności gospodarczej a tym samym nie podlegała obowiązkowym składkom społecznym. Co więcej, ZUS nakazuje zwrot świadczeń, które wcześniej wypłacił. Należy w tym miejscu podkreślić, że ZUS chętnie przyjmował składki od płatnika za okres, w którym rzekomo nie prowadził działalności gospodarczej. Dochodzi do tego, że kobieta tłumaczy się przed urzędnikami ZUS, jest zmuszona przedstawiać dowody na to, że w trakcie przebywania na zasiłku macierzyńskim podejmowała czynności świadczące o prowadzeniu działalności gospodarczej. W przeciwnym razie utraci świadczenia, lub będzie musiała oddać wraz z odsetkami te, które zostały jej wypłacone.
Jeżeli brak czynności zarobkowych w okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego jest dla ZUS podstawą do stwierdzenia o nieprowadzeniu działalności gospodarczej a co za tym idzie niepodlegania obowiązkowym składkom społecznym, to sprawę należy dokładnie wyjaśnić. Można wnioskować, że istnieje ustawowy nakaz podejmowania czynności zarobkowych podczas opieki nad niemowlęciem w trakcie przebywania na zasiłku macierzyńskim.
ZUS masowo obniża zdeklarowaną przez przedsiębiorców podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne do minimalnej i na tej podstawie nakazuje zwrócić wcześniej wypłacone świadczenia. ZUS zarzuca przedsiębiorcom, że zdeklarowali wyższą podstawę tylko do celów pobierania zasiłków. Nie wspomina przy tym, że przedsiębiorca płacił wyższe składki a wysokość podstawy wymiaru składek jest zgodna z obowiązującymi przepisami.
W związku z powyższym, proszę o odpowiedź na pytania:
- Czy istnieje nakaz podejmowania pracy zarobkowej podczas przebywania na zasiłku macierzyńskim, w związku z urodzeniem dziecka?
- Dlaczego ZUS w swoich decyzjach powołuje się na obowiązek prowadzenia czynności zarobkowych przez kobietę będącą na zasiłku macierzyńskim, żądając udowodnienia podejmowania tych czynności?
- Czy istnieje możliwość pracy zarobkowej podczas przebywania na zwolnieniu lekarskim i w trakcie pobierania zasiłku chorobowego?
- Jakie uprawnienia posiada ZUS do wydawania decyzji o nieprowadzeniu działalności gospodarczej pomimo zarejestrowania działalności oraz odprowadzania wszystkich obowiązkowych danin publicznych?
- Ile postępowań toczy się obecnie w oddziałach ZUS w całej Polsce, nakazujących zwrot uprzednio wypłaconych zasiłków chorobowych?
- Ile postępowań toczy się obecnie w oddziałach ZUS w całej Polsce, nakazujących zwrot uprzednio wypłaconych zasiłków macierzyńskich?
- Ile postępowań zostało zakończonych w latach 2019 – 2020 decyzją o niepodleganiu obowiązkowym składkom społecznym?
- Ile postępowań zostało zakończonych w latach 2019 – 2020 decyzją o obniżeniu deklarowanej kwoty podstawy wymiary składek na ubezpieczenia społeczne?
- Ile ZUS wydał decyzji nieobniżających wysokości podstawy wymiaru składek społecznych, na etapie postępowania administracyjnego, od marca 2020 r?
- Ile ZUS wydał decyzji obniżających wysokości podstawy wymiaru składek społecznych, na etapie postępowania administracyjnego, od marca 2020 r?
- Ile decyzji obniżających wysokość podstawy wymiaru składek społecznych zostało zmienionych po złożeniu odwołania, w miesiącach styczeń – luty 2020 i marzec – kwiecień 2020 w poszczególnych województwach?
Odpowiedź Ministerstwa pojawi się na stronie: http://www.sejm.gov.pl/Sejm9.nsf/interpelacja.xsp?typ=INT&nr=7660