Pomimo zmian art.10 ust. 5 ustawy o drogach publicznych wprowadzonych 13 września 2013 roku według interpretacji niektórych zarządców dróg nadal można przekazać odcinek drogi zastąpiony nowym jej przebiegiem pośrednio lub bezpośrednio gminie niezależnie od jej pierwotnej kategorii. Taka sytuacja ma miejsce w gminie Miasto Puławy. Trzeba podkreślić, że gminy wiejskie, małe i średnie miasta nie są powiatami grodzkimi, które zarządzają wszystkimi drogami na swoim terenie i które mają odpowiednie zapewnienie ich finansowania. Każda dodatkowa droga generuje w małych gminach koszty, które znacznie oddziałują na stan budżetu. Ostatecznie gmina dostaje nowe odcinki dróg wyższych kategorii bez żadnych dodatkowych środków na ich utrzymanie.
W celu wyjaśnienia słuszności tych procedur, zwróciłem się do Ministerstwa Infrastruktury i Budownictwa z interpelacją.
Odpowiedź Ministerstwa będzie dostępna na stronie http://www.sejm.gov.pl/Sejm8.nsf/interpelacja.xsp?typ=INT&nr=16675
Szanowny Panie Ministrze,
pomimo zmian art.10 ust. 5 ustawy o drogach publicznych wprowadzonych 13 września 2013 roku według interpretacji niektórych zarządców dróg nadal można przekazać odcinek drogi zastąpiony nowym jej przebiegiem pośrednio lub bezpośrednio gminie niezależnie od jej pierwotnej kategorii.
Taka sytuacja ma miejsce obecnie w gminie Miasto Puławy, gdzie korzystając z nowych przepisów przejęta wcześniej przez gminę droga krajowa nr 12 w ul. Centralnej i Piłsudskiego stała się drogą kategorii wojewódzkiej. Na początku 2017 roku Sejmik Województwa Lubelskiego podjął uchwałę o pozbawieniu kategorii wojewódzkiej drogi nr 801 na odcinku ponad 3,5 km wewnątrz miasta. Tym samym przerwał swoją sieć dróg wojewódzkich w centralnej części miasta, a wycięty odcinek drogi przekazał Powiatowi Puławskiemu jako drogę powiatową. Obecnie jedyna droga tranzytowa prowadząca z północy (od Warszawy – drogą wojewódzką nr 801) na południe ( w kierunku Kazimierza Dolnego i dalej do Opola Lubelskiego i Lublina – drogą wojewódzką nr 824) przez Puławy nie posiada jednej kategorii, a tym samym jednego zarządcy, takich samych standardów utrzymania itd. Ruch drogowy o bardzo dużym natężeniu wprowadzany jest do miasta od północy drogą wojewódzką, na odcinku 3,5 km prowadzony jest drogą powiatową i na końcu wyprowadzany jest z miasta na południe znowu drogą wojewódzką. Obecnie „wyrwany” z sieci wojewódzkiej odcinek drogi jest drogą powiatową, a że nie spełnia definicji ustawowej dla drogi powiatowej Powiat Puławski postanowił pozbawić drogę kategorii drogi powiatowej a tym samy przekazać go gminie Miasto Puławy jako drogę gminną. Należy zaznaczyć, że przekazaniu poddawany jest ten sam odcinek drogi a nie odcinek proporcjonalny do niego.
Wygląda to tak, że zarządca dróg wyższych kategorii może przekazać dowolny odcinek drogi gminie, nie uwzględniając argumentów z zakresu spójności i ciągłości sieci dróg, hierarchizacji układu komunikacyjnego, parametrów i klas technicznych dróg. Trzeba podkreślić, że gminy wiejskie, małe i średnie miasta nie są powiatami grodzkimi, które zarządzają wszystkimi drogami na swoim terenie i które mają odpowiednie zapewnienie ich finansowania. Każda dodatkowa droga generuje w małych gminach koszty, które znacznie oddziałują na stan budżetu. Dotyczy to zwłaszcza dróg z układu podstawowego tj. posiadających klasy Z (zbiorcze), G (główne) czy GP główne ruchu przyspieszonego), które ze względu na ich parametry techniczne i pełnioną funkcję w układzie komunikacyjnym wymagają bardzo wysokich nakładów na ich utrzymanie. W rezultacie zmiany zachodzą w ten sposób, że nie tylko „stary” odcinek drogi krajowej staje się drogą gminną ale każdej innej kategorii tyle tylko, że odcinek drogi krajowej i wojewódzkiej – pośrednio a powiatowej bezpośrednio. Ostatecznie gmina dostaje nowe odcinki dróg wyższych kategorii bez żadnych dodatkowych środków na ich utrzymanie.
Przy procedowaniu zmian ustawy o drogach publicznych uchwalonych 13 września 2013 roku pierwotnie proponowano aby jednostronne przekazywanie odcinków dróg było możliwe tylko o jedną kategorię niżej. Warto zatem zastanowić się nad zmianą art. 10 ust. 5, 5a-5f ustawy o drogach publicznych, pozbawiającą możliwości przekazywania zarządcy niższej kategorii odcinków dróg proporcjonalnych do odcinków dróg otrzymanych od zarządcy wyższej kategorii po wybudowaniu ich nowych przebiegów.
Biorąc za przykład opisany powyżej przypadek w gminie Miasto Puławy i mając na uwadze, że podobne działania mogą występować w innych powiatach w całej Polsce, proszę o odpowiedź na poniższe pytania:
- Czy Ministerstwo uważa za słuszną interpretację niektórych zarządców dróg, ze można przekazać odcinek drogi zastąpiony nowym jej przebiegiem pośrednio lub bezpośrednio gminie niezależnie od jej pierwotnej kategorii?
- Czy Ministerstwo jest skłonne rozpocząć prace nad wprowadzeniem poprawek do ustawy o drogach publicznych zaproponowanych powyżej, tak aby jednostronne przekazywanie odcinków dróg było możliwe tylko o jedną kategorię niżej?
- Czy i jakie uregulowania przewiduje Ministerstwo w związku z przeznaczeniem środków finansowych na utrzymanie dróg w przypadku otrzymania dróg wyższej kategorii przez gminy?
Z uszanowaniem
Jakub Kulesza