Interpelacja w sprawie wymogów związanych z wydawaniem zezwoleń na zbieranie i przetwarzanie odpadów

W związku z wątpliwościami interpretacyjnymi, które poruszyłem w treści interpelacji, w trosce o przejrzystość, legalność i efektywność systemu gospodarki odpadami w Polsce, zwróciłem się do Ministra Klimatu i Środowiska:

Szanowny Panie Ministrze,

przepisami ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. o zmianie ustawy o odpadach oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2018 r. poz. 1592) (dalej: ustawa) zmienionych zostało szereg wymogów związanych z wydawaniem zezwoleń na zbieranie i przetwarzanie odpadów. W szczególności wprowadzono zasadę, że instalacje, obiekty budowlane lub ich części oraz inne miejsca przeznaczone do zbierania, magazynowania lub przetwarzania odpadów są projektowane, wykonywane, wyposażane, uruchamiane, użytkowane i zarządzane w sposób ograniczający możliwość powstania pożaru, a w razie jego wystąpienia zapewniający:

1) zachowanie nośności konstrukcji obiektów budowlanych przez określony czas;

2) ograniczenie rozprzestrzeniania się ognia i dymu w ich obrębie;

3) ograniczenie rozprzestrzeniania się pożaru na sąsiednie obiekty budowlane lub tereny przyległe;

4) możliwość ewakuacji ludzi lub ich uratowania w inny sposób;

(art. 43 ust. 7 ustawy o odpadach).

W ślad za tym znowelizowane przepisy zakładały, że już we wniosku o wydanie zezwolenia, a kolejno w wydawanym zezwoleniu, wskazuje się:

a) miejsca i sposobu magazynowania oraz rodzaju magazynowanych odpadów,

b) maksymalną masę poszczególnych rodzajów odpadów i maksymalną łączną masę wszystkich rodzajów odpadów, które w tym samym czasie mogą być magazynowane oraz które mogą być magazynowane w okresie roku,

c) największą masę odpadów, które mogłyby być magazynowane w tym samym czasie w instalacji, obiekcie budowlanym lub jego części lub innym miejscu magazynowania odpadów, wynikającej z wymiarów instalacji, obiektu budowlanego lub jego części lub innego miejsca magazynowania odpadów,

d) całkowitą pojemność (wyrażoną w Mg) instalacji, obiektu budowlanego lub jego części lub innego miejsca magazynowania odpadów.

Równocześnie dla tak określonych miejsc i ilości magazynowanych odpadów sporządza się i odpowiednio dołącza do wniosku o wydanie zezwolenia operat przeciwpożarowy, zawierający warunki ochrony przeciwpożarowej instalacji, obiektu lub jego części lub innego miejsca magazynowania odpadów, uzgodnione z komendantem powiatowym (miejskim) Państwowej Straży Pożarnej. Spełnienie wymagań określonych tym operatem jest weryfikowane w czasie kontroli stanowiącej element procedury związanej z wydaniem zezwolenia.

Ustawodawca przewidział okres dostosowawczy dla podmiotów posiadających zezwolenia na zbieranie i przetwarzanie odpadów, wprowadzając w art. 14 ustawy (oraz odpowiednio w art. 10 dla pozwoleń zintegrowanych) zasadę, że posiadacz odpadów, który przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy uzyskał zezwolenie na zbieranie odpadów, zezwolenie na przetwarzanie odpadów, zezwolenie na zbieranie i przetwarzanie odpadów albo pozwolenie na wytwarzanie odpadów uwzględniające zbieranie lub przetwarzanie odpadów, jest obowiązany, w terminie do dnia 5 marca 2020 r., złożyć wniosek o zmianę posiadanej decyzji, wskazując we wniosku:

1) maksymalną masę poszczególnych rodzajów odpadów i maksymalną łączną masę wszystkich rodzajów odpadów, które mogą być magazynowane w tym samym czasie oraz które mogą być magazynowane w okresie roku;

2) największą masę odpadów, które mogłyby być magazynowane w tym samym czasie w instalacji, obiekcie budowlanym lub jego części lub innym miejscu magazynowania odpadów, wynikającą z wymiarów instalacji, obiektu budowlanego lub jego części lub innego miejsca magazynowania odpadów;

3) całkowitą pojemność (wyrażoną w Mg) instalacji, obiektu budowlanego lub jego części lub innego miejsca magazynowania odpadów;

4) proponowaną formę i wysokość zabezpieczenia roszczeń, o którym mowa w art. 48a ustawy zmienianej w art. 1.

Do wniosku, o którym mowa, posiadacz odpadów dołącza m. in. operat przeciwpożarowy.

Mając na uwadze brzmienie powołanych tu przepisów, zasadne jest ustalenie, od którego momentu posiadacz odpadów posiadający pozwolenie na zbieranie lub przetwarzanie odpadów powinien spełniać wymagania związane z ochroną przeciwpożarową. Wydaje się, iż datą, w której posiadacz winien spełniać wymogi ustawy jest data złożenia wniosku w trybie art. 14 (oraz odpowiednio art. 10 dla pozwoleń zintegrowanych).

Skoro bowiem do wniosku o wydanie zmienionego zezwolenia, składanego najpóźniej do dnia 5 marca 2020 r., należało dołączyć operat przeciwpożarowy oraz uzgadniające go postanowienie komendanta powiatowego (miejskiego) Państwowej Straży Pożarnej, to co najmniej od tego momentu posiadacz odpadów dysponuje wiedzą, że wyłącznie magazynowanie odpadów w miejscach i ilościach wskazanych w operacie jest bezpieczne pod względem przepisów związanych z ochroną przeciwpożarową. W związku z tym najpóźniej w momencie złożenia wniosku o zmianę zezwolenia posiadacz odpadów winien faktycznie dostosować swoją działalność do wymogów wynikających ze sporządzonego operatu przeciwpożarowego i zgodnie z wynikającymi z niego wytycznymi (co do miejsca i ilości) magazynować odpady. Spełnienie tych wymogów jest przy tym sprawdzane w toku procedury zmiany zezwolenia (kontrola Straży Pożarnej, kontrola WIOŚ, weryfikacja wniosku przez organ wydający zezwolenie), a więc przed wydaniem zmienionego zezwolenia.

Wszystko to prowadzi do wniosku, że wydanie decyzji zmieniającej nie jest warunkiem koniecznym do tego by egzekwować od posiadacza odpadów spełnienia warunków ochrony przeciwpożarowej.

W przeciwnym wypadku, mając na względzie treść art. 41a ust. 2 ustawy o odpadach, zgodnie z którym to właściwy organ występuje do wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska oraz komendanta powiatowego (miejskiego) państwowej straży pożarnej z wnioskiem o dokonanie kontroli, nie byłoby możliwe logiczne ustalenie innej daty, w której wnioskodawca (posiadacz odpadów) ma spełniać wymogi prawa, bowiem oczywistym wydaje się, że podmioty dokonujące kontroli, sprawdzają spełnianie tych właśnie wymagań. Ustawodawca nie przewidział przy tym trybu, w którym wnioskodawca (posiadacz odpadów) zgłasza gotowość do takiej kontroli. Przeciwnie, ma się ona odbyć po złożeniu wniosku i decyduje o tym organ kontrolujący. Gdyby przyjąć, iż spełnienie wymagań ustawy jest konieczne dopiero po wydaniu decyzji, kontrola komendanta Państwowej Straży Pożarnej oraz Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska miałaby charakter pozorny, a zapewne nie taka była intencja ustawodawcy. Jedynym wyjątkiem od obowiązku spełnienia wymagań jest brak wymogu posiadania dokumentu ustanawiającego zabezpieczenie roszczeń, o którym mowa w art. 48a ustawy o odpadach. Tu jednak Ustawodawca przewidział wprost, że wniosek obejmuje jedynie propozycję formy takiego zabezpieczenia, zaś dopiero decyzja organu ją ostatecznie określa.

Podsumowując, wydaje się, iż wnioskodawca (posiadacz odpadów, o którym mowa w ustawie) powinien spełniać na dzień złożenia wniosku wszelkie wymagania art. 14 (i odpowiednio dla pozwoleń zintegrowanych art. 10 ustawy), w tym także w odniesieniu do ilości i rodzajów/kodów magazynowanych odpadów. Nie istnieje bowiem możliwość ustalenia innej racjonalnej daty granicznej spełnienia tychże wymagań. Nie jest nią także data wydania decyzji przez organ, gdyż samo jej wydanie nie spowoduje jednoczesnego spełnienia szeregu wymagań przez wnioskodawcę. Warto przy tym zauważyć, iż z uwagi na liczbę wniosków, jakie zostały złożone w trybie art. 14 ww. ustawy nowelizującej oraz utrudnienia w funkcjonowaniu urzędów związane ze stanem epidemii, znaczna część wniosków o zmianę zezwoleń nie została dotychczas rozpoznana. Przyjęcie, że wszystkie wymogi wynikające z nowych przepisów mają być wdrożone i mogą być egzekwowane od posiadaczy odpadów dopiero od momentu wydania na ich rzecz ostatecznych decyzji administracyjnych zmieniających udzielone im zezwolenia prowadziłoby do sytuacji, w której spełnienie wymagań związanych z zapewnieniem ochrony przeciwpożarowej byłoby odłożone w czasie o kolejne kilka, a w niektórych sytuacjach nawet o kilkanaście miesięcy. Nie wydaje się by taka była intencja ustawodawcy.

W związku z wątpliwościami interpretacyjnymi w tej kwestii, w trosce o przejrzystość, legalność i efektywność systemu gospodarki odpadami w Polsce zwracam się do Pana Ministra z pytaniem:

1. Czy wymogi wynikające z przepisów ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. o zmianie ustawy o odpadach oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2018 r. poz. 1592) związane z ilością, miejscem i sposobem magazynowania odpadów, podyktowane wymogami ochrony przeciwpożarowej, posiadacz odpadów posiadający zezwolenie na zbieranie lub przetwarzanie odpadów winien spełniać od momentu złożenia wniosku o zmianę posiadanej decyzji (tj. najpóźniej od 5 marca 2020r.), czy też od momentu, kiedy wydana zostanie przez właściwy organ decyzja zmieniająca udzielone mu uprzednio zezwolenie?

Odpowiedź Ministerstwa pojawi się na stronie: https://www.sejm.gov.pl/Sejm9.nsf/interpelacja.xsp?typ=INT&nr=25773