Zakład Ubezpieczeń Społecznych prowadzi kontrole wobec kobiet, matek, przedsiębiorców. Opisując to zjawisko w skrócie: ZUS najpierw wypłaca zasiłki: chorobowy, macierzyński, opiekuńczy a następnie po kilku latach żąda jego zwrotu gdyż stwierdza, że jednak się nie należy. ZUS twierdzi, że kobieta, która urodziła dziecko, tak naprawdę nie prowadzi działalności gospodarczej i na tej podstawie odbiera zasiłek chorobowy.
Opisałem działania ZUS w bardzo dużym skrócie. To co jest warte największej uwagi to wątpliwości co do podstaw prawnych, na jakich ZUS opiera swoje decyzje. W wielu przypadkach ma się wrażenie, że decyzje ZUS są oparte jedynie na przypuszczeniach i domniemaniach, na zasadzie ” bo uważamy, że na pewno tak jest”. Będę dążył do szczegółowego wyjaśnienia tego zjawiska.
Jednym z kroków jest interpelacja, w której pytam m.in. o liczbę postępowań zakończonych żądaniem zwrotu świadczeń.
Pełna treść interpelacji:
Szanowna Pani Minister,
do mojego biura spływają liczne skargi w sprawie zjawiska masowych kontroli Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, wszczętych wobec kobiet prowadzących działalność gospodarczą, mających na celu obniżenie wysokości deklarowanej kwoty podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne oraz nakaz zwrotu wypłaconych zasiłków chorobowych, macierzyńskich i opiekuńczych.
Zjawisko polega na tym, że ZUS najpierw przyznaje zasiłki: chorobowe, macierzyńskie, opiekuńcze na podstawie wydanej przez siebie decyzji a następnie po jakimś czasie stwierdza, że jednak zasiłki te są zbyt wysokie i nie należą się w wysokości, jaką sam ZUS wcześniej ustalił. Następnie ZUS wydaje decyzję o obniżeniu zdeklarowanej przez przedsiębiorcę podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne oraz nakazuje zwrot pobranych świadczeń w ciągu 30 dni. Kwoty jakie ZUS nakazuje oddać sięgają ponad 100 tys. złotych.
W odczuciu wszystkich kobiet – matek, które prowadzą działalność gospodarczą ZUS działa według tego samego schematu: najpierw zarzuca kobietom tworzenie fikcyjnych działalności, prowadzonych jedynie w celu osiągania świadczeń chorobowych i zasiłków macierzyńskich a następnie gdy nie jest w stanie udowodnić fikcyjności prowadzonych przez kobiety firm, kwestionuje zdeklarowaną przez przedsiębiorców podstawę wymiaru składek, podważając wydane przez siebie wcześniej decyzje i obniża wypłacone już świadczenia wstecz nawet o kilka lat, najczęściej do minimalnej kwoty podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne.
ZUS w uzasadnieniu tych decyzji nie powołuje się na konkretne przepisy, gdyż takie nie istnieją. Bowiem zdeklarowane przez przedsiębiorców kwoty podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne mieszczą się w przedziałach określonych ustawowo, zatem ZUS powołuje się na podejrzenie próby wykorzystania systemu ubezpieczeń społecznych i traktowania przez kobiety zasiłków jako formy finansowania swoich działalności.
W uzasadnieniach decyzji jakie zostały mi przedstawione przez pokrzywdzone kobiety, nie znalazłem żadnych podstaw prawnych a jedynie opinie i domniemania. ZUS przytacza historię firmy opierając się na wyciągach z ksiąg rachunkowych oraz informacji z Urzędu Skarbowego a następnie sam na własną rękę stwierdza, że sytuacja finansowa firmy, nie pozwala na opłacanie wyższych składek od zadeklarowanych podstaw. Należy w tym miejscu podkreślić, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie jest uprawniony do kwestionowania kwoty zdeklarowanej przez osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą, jako podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne jeśli mieści się ona w granicach określonych Ustawą z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych. W przypadku kontrolowanych kobiet, które zgłosiły się do mnie, kwoty zdeklarowanych podstaw wymiaru składek były zgodne z wysokością składek ustalonych ustawowo.
W związku z tym, że za chwilę może dojść do bankructwa wielu firm prowadzonych przez przedsiębiorcze kobiety, tylko dlatego, że zdecydowały się na urodzenie dziecka, proszę Panią Minister o odpowiedź na następujące pytania:
- Jakie czynności wykonywane są przez ZUS w trakcie postępowania dotyczącego przyznania i wypłaty zasiłku chorobowego, macierzyńskiego czy opiekuńczego?
- Czy na etapie przyznawania zasiłków ZUS kontroluje wysokość deklarowanej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne? Jeżeli nie to na jakiej podstawie są przyznawane i wypłacane zasiłki?
- Czy według Pani Minister, zarzucanie kobiecie prowadzącej działalność gospodarczą, która została matką, że wykorzystuje system ubezpieczeń społecznych poprzez płacenie wyższych składek, których wysokość jest zgodna z obowiązującymi przepisami prawa, jest postępowaniem godnym pochwały i zgodnym z prawem?
- Czy według Pani Minister działanie ZUS, który najpierw przyznaje i wypłaca świadczenia w drodze wydanej przez siebie decyzji a następnie po wielu miesiącach stwierdza, że jednak decyzja nie obowiązuje i nakazuje oddać wypłacone świadczenia jest działaniem nienagannym, godnym pochwały i wzbudzającym zaufanie obywateli do instytucji państwowej? Czy takie postępowanie jest zgodne z prawem?
- Czy w związku z powyższym pytaniem, każdą prawomocną decyzję wydaną przez organ państwowy można po kilku latach cofnąć i żądać zwrotu przyznanych tą decyzją świadczeń? Jakie przepisy prawne pozwalają na stosowanie takich metod?
- Ile postępowań, mających na celu obniżenie zdeklarowanej przez przedsiębiorcę podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne jest obecnie prowadzonych przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, w których decyzja o obniżeniu podstawy i nakazie zwrotu zasiłków nie została jeszcze wydana?
- Ile postępowań prowadzonych przez ZUS od 2017 roku, zostało zakończonych wydaniem decyzji o obniżeniu zdeklarowanej przez przedsiębiorcę podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne oraz nakazem zwrotu wcześniej pobranych świadczeń?
Odpowiedź ministerstwa będzie dostępna na stronie: http://www.sejm.gov.pl/Sejm9.nsf/interpelacja.xsp?typ=INT&nr=3757